Πέμπτη 2 Φεβρουαρίου 2017

Ανάβαση στο Καλλίδρομο: Σκαμνός - κορυφή «Πυροφυλάκιο»



Του Στέφανου Σταμέλλου

«Οι ελεύθεροι και οι ωραίοι, ζουν σε κάποιες κορυφές…»∙ κι αν είναι και χιονισμένες, ακόμα καλύτερα. Από το πρωί μου μπήκε στο μυαλό το τραγούδι του Νταλάρα. Άρα έπρεπε να ανέβω κάποια κορυφή. Δεν γινόταν διαφορετικά.

Ξεκίνησα λίγο αργά, στις έντεκα και είκοσι από τη διασταύρωση του Σκαμνού παίρνοντας το γνωστό μονοπάτι με τα κόκκινα σήματα του ΕΟΣ Λαμίας. Ανηφορίζει στην αρχή σε αγροτικό δρόμο στο βούλιαγμα, στον λευκό σταυρό που φαίνεται πάνω από το χωριό. Συνήθως αυτό σε καλές εποχές το κάνουμε τρέχοντας, για προπόνηση, και πάει με «κλειστά μάτια», που λένε. Τώρα όμως το πολύ χιόνι θέλει χειμερινή υποδομή, άρβυλα και γκέτες, γάντια και σκουφί.  Η μέρα είναι θαυμάσια - 1η Φλεβάρη, πόσο καλύτερη μπορεί να είναι - και ανεβαίνει αμέσως η αδρεναλίνη και
οι ενδορφίνες.

Οι ενδορφίνες είναι μικρές ομάδες πρωτεϊνών που παράγονται στην υπόφυση και τον υποθάλαμο του εγκεφάλου, απελευθερώνονται μέσω του νωτιαίου μυελού και διοχετεύονται στην κυκλοφορία του αίματος. Θεωρούνται το καλύτερο φάρμακο κατά της κακής διάθεσης και αποτελούν ισχυρότατο παυσίπονο - εκατό φορές πιο ισχυρό από τη μορφίνη. Η δράση τους είναι ιδιαιτέρως ευεργετική, καθώς μας ηρεμούν, γεννούν αίσθημα ευδαιμονίας, βελτιώνουν τη διάθεση εξουδετερώνοντας τα υψηλά επίπεδα της αδρεναλίνης, που προκαλεί το στρες , ισχυροποιούν το ανοσοποιητικό σύστημα και καθυστερούν την εξέλιξη της γήρανσης. Όταν οι ενδορφίνες παράγονται σε μεγάλες ποσότητες, συμβάλλουν στην υγεία των οργάνων του σώματος. Τα επίπεδα των ενδορφινών αυξάνονται όταν εκτελούμε κάποιες λειτουργίες. Η γυμναστική, το σεξ, το γέλιο και η κατανάλωση σοκολάτας είναι κάποιες από αυτές.

Βάζω τις κόκκινες γκέτες, γάντια με τα δάκτυλα ελεύθερα να μπορώ να χειρίζομαι τη φωτογραφική μηχανή, το μαύρο σκουφί και τα γυαλιά ηλίου για να μην στραβωθώ. Λέει ο γιατρός ότι ο έντονος ήλιος στο χιόνι μπορεί να σου προκαλέσει μαύρη κηλίδα στο μάτι… Έχω μια τέτοια μου φαίνεται, εκτός από τη «μαύρη κηλίδα» στον εγκέφαλο… Αρχίζει η φωτογράφιση. Στο χιόνι η μηχανή στήνεται πιο εύκολα. Μπορώ και την κρεμάω στο μπατόν.  Πολλές φορές μου κάνει κόλπα και φωτογραφίζει τον ουρανό. Τσακωνόμαστε στα λόγια, αλλά δυστυχώς δεν ακούει.

Η πλάκα: θυμάμαι πως τον νάρκισσο τον συναντάμε μόνο στην Οίτη και ειδικά στο οροπέδιο της Καταβόθρας, στις αρχές του Μάη. Αλλά εδώ «εμφανίζεται» κατά περίπτωση…  Μου ‘βαλε ιδέες η Γεωργία λέγοντας, ότι «το να προβάλεις τις απόψεις σου στα κείμενα που γράφεις χωρίς συλλογικές διαδικασίες, τείνει να γίνεται ναρκισσισμός»∙ και μου λέει ότι πρέπει να «απαλλαγώ» από αυτό. Κι εγώ απαντώ «κυρίως κάνω αυτό που μου αρέσει και μου επιτρέπει η συνείδησή μου». Τώρα, η μοναξιά και η μοναχική περιπλάνηση στο βουνό φωτογραφίζοντας με όρους «μη συλλογικούς», μπορεί να θεωρηθεί  ναρκισσισμός;  Αλλά και πάλι δεν με πειράζει, ωραίο λουλούδι είναι ο νάρκισσος, άσπρος – άσπρος…

Μπαίνοντας για καλά στο μονοπάτι και στο πυκνό δάσος, το χιόνι γίνεται απότομα πολύ. Δεν προλαβαίνω να φωτογραφίζω τα φορτωμένα έλατα, τις δροσοσταλίδες στα φύλλα, τα ίχνη των ζώων και τον εαυτό μου μέσα σ’ αυτό το άσπρο-πράσινο-γκρίζο-καφέ περιβάλλον.
Διαπιστώνω ότι τα ζώα έχουν νυχτερινή ζωή. Η άγρια πανίδα στον τόπο μας δυστυχώς τη μέρα κρύβεται και κοιμάται. Η εξήγηση:  είναι πολύ φοβισμένα και κυνηγημένα από τους «οικολόγους», «φιλόζωους» κυνηγούς με τα πανάκριβα και εκπαιδευμένα σκυλιά τους. Ενώ είναι γεμάτη η περιοχή με ίχνη, δεν συνάντησα ούτε ένα ζώο.  Ίχνη, να διασταυρώνονται οι αλεπούδες με τους λαγούς, οι νυφίτσες με τα κουνάβια και τους σκίουρους και τα αγριογούρουνα με τους λύκους και τα ζαρκάδια. Με πολύ φαντασία μπορεί κανείς να διανοηθεί όλα αυτά μαζί, σε έναν διαρκή αγώνα επιβίωσης, σε πολύ δύσκολες συνθήκες χιονιού και πάγου. Μόνο η αρκούδα και τα φίδια είναι σε χειμέρια νάρκη - αλήθεια στο Καλλίδρομο έχουμε αρκούδα; Πουλιά ελάχιστα, κυρίως κοτσύφια και καμιά κίσσα. Πολύ λίγα μικροπούλια. Νομίζω κάπου πετάχτηκε και ένα σαΐνι, δεν φάνηκε για μεγάλο γεράκι.

Περνώντας τα δύο ρέματα, με τα πλατάνια να σου γεμίζουν τη διάθεση και να σε προκαλούν να τα φωτογραφίσεις με τα χιόνια στους κορμούς τους, ανεβαίνω σιγά σιγά στην ανοιχτωσιά λίγο πριν τον δασικό δρόμο που έρχεται από το Ελευθεροχώρι. Οι καρυδιές θυμίζουν ότι εδώ πρόκειται για παλιές ιδιοκτησίες με τους παλιούς καλλιεργητές τους  να «αγναντεύουν» από τα κυπαρίσσια.  Μέχρι εδώ στην προπόνηση κάνω μισή ώρα. Τώρα μου έφαγε σχεδόν μια ώρα. Ακολουθώντας στη συνέχεια τον δασικό δρόμο υποχρεώνομαι πια να βγάλω το φλις και το σκουφί. Η ζέστη και ο ιδρώτας δεν επιτρέπουν πολλά ρούχα. Ο δασικός δρόμος είναι αυτός που οδηγεί στην Λίμνη και συνεχίζει για Μενδενίτσα και Παλαιοχώρι με διάφορες διακλαδώσεις. Όρεξη να έχεις να χάνεσαι, αν δεν ξέρεις την περιοχή. Οι πινακίδες, όπως θυμάμαι, είναι ελάχιστες.

Μπαίνω στο ανοιχτό με θέα την κορυφή «Πυροφυλάκιο», με την ελπίδα κάπου να δω τα άλογα. Δεν τα είδα τελικά. Πρέπει να τα κατέβασαν σε κανένα στάβλο χαμηλότερα με το φόβο του πολύ χιονιού. Τι να βρουν να φάνε. Στις λάκκες αυτές κάτω από το Καταφύγιο έχει παρέμβει το Πρόγραμμα LIFE Οίτης–Καλλιδρόμου «For Open Forests”. Έχουν καθαριστεί οι κέδροι και έχουν φτιαχτεί με ψηλή σήτα «κλωβοί» παρακολούθησης και μελέτης της χλωρίδας για να διαπιστωθεί πώς εξελίσσεται η χλωρίδα με την βόσκηση και την μη βόσκηση. Το ίδιο γίνεται και στα μικρά λιμνία και προβλέπεται να γίνει και στην Λίμνη.  Κάποιοι κλωβοί έχουν καταστραφεί, μάλλον από τα ζώα. Δεν μπορώ να σκεφθώ ότι το έκαναν άνθρωποι.

Παρακάμπτω τη Λίμνη από αριστερά ακολουθώντας το δασικό δρόμο που ανεβαίνει ανάμεσα στη Λίμνη και το Καταφύγιο με κατεύθυνση την κορυφή. Λευκή μαγεία το χιόνι, γίνεται μισό μέτρο τουλάχιστον, κι η κατάσταση δυσκολεύει. Μετρώ τα βήματα και τις αναπνοές μου, όπως συνήθως, και προσπαθώ να αποφύγω τις μπάλες χιονιού, που πέφτουν από τα έλατα. Χαμηλότερα έφαγα μια τέτοια στο κεφάλι, ευτυχώς είχα το σκουφί. Μπροστά η καινούργια ταμπέλα του ΕΟΣ Λαμίας, που δείχνει από τη μια το μονοπάτι για τη Μονή Δαμάστας: 2:50’ και από την άλλη Πυροφυλάκιο(Παλιόβορος): 55’.

Σε λίγο αρχίζει η «τυφλή» ανάβαση στο καμένο για την κορυφή δοκιμάζοντας όλες τις αντοχές. Οι πυκνοί θάμνοι δυσκολεύουν την κατάσταση γιατί χώνεσαι στις παγίδες τους. Τραγουδώντας το «οι ελεύθεροι και οι ωραίοι» φθάνω στην κορυφή «Παλιόβορος» και στο Πυροφυλάκιο(1.297μ). Το Πυροφυλάκιο έμεινε «μνημείο» στην κορυφή του καμένου  της κορυφής μετά την πυρκαγιά, που έγινε πριν είκοσι χρόνια, το καλοκαίρι του 1997. Μια πυρκαγιά, που ξεκίνησε πολύ κοντά στο Μπράλο και με τη βοήθεια του δυνατού ανέμου έκαψε χιλιάδες στρέμματα ελατοδάσους, περνώντας τελικά και πάνω από τη Λίμνη.  Η θέα από δω είναι εντυπωσιακή, με ανατολικά και βόρεια τον Μαλιακό κόλπο, την κοιλάδα του Σπερχειού, τη Λαμία στο βάθος και την Όθρυ, νοτιοανατολικά τον Παρνασσό και την κοιλάδα του Κηφισού, νότια και δυτικά τη Γκιώνα, την Οίτη και το Βελούχι. Απέναντι ανατολικά η ψηλότερη κορυφή του Καλλίδρομου, η Γκιόζα, στα 1399 μέτρα (Η αλήθεια είναι ότι μπερδεύομαι με το ύψος της Γκιόζας. Αλλού το βρίσκεις 1399, αλλού 1409, αλλού 1419… κάποιος πρέπει να μας το επιβεβαιώσει επίσημα). Ολόγυρα το όμορφο δάσος του βουνού και το χιονισμένο τοπίο.

Το κατέβασμα από νοτιοανατολικά σχετικά εύκολο με τη βοήθεια των μπατόν. Χέρια, πόδια, μάτια σε υπερένταση. Τα μπατόν είναι απαραίτητα στο βουνό, γιατί βοηθούν στο να περπατάμε ασφαλείς, αλλά και να μειώνουμε τους κραδασμούς∙  και είναι κλειδί για τα υγιή γόνατα. Μπροστά και απέναντι ο φράχτης στο μικρό εποχικό λιμνίο από το Πρόγραμμα LIFE.  Κάνοντας τον κύκλο βρίσκομαι στη Λίμνη.  Κι αυτή τη φορά διακρίνεται το μειωμένο νερό της, που το είχαμε επισημάνει τον Δεκέμβρη. Παγωμένη και χιονοσκέπαστη. Έμεινα έκπληκτος θαυμάζοντας κι εδώ  τα κατορθώματα των κυνηγών.

Είναι γεγονός ότι το χόμπι των "οικολόγων" κυνηγών είναι οι πινακίδες, παντού, σε όλη την Ελλάδα. Περί ορέξεως... σκοποβολή και εκτόνωση. Άλλοι για προθέρμανση, άλλοι γιατί δεν βρίσκουν "θήραμα" να κτυπήσουν, άλλοι ... ποιος ξέρει γιατί. Οι κυνηγοί, που εξορμούν σε ορεινές περιοχές και στα βουνά και έχουν γεμίσει τρύπες όλες σχεδόν τις πινακίδες και κυρίως σήματα Τροχαίας. Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα οι πινακίδες δεν μπορούν να επιδιορθωθούν και πρέπει να αλλαχθούν ολοκληρωτικά, με σημαντικό κόστος. Πολλές αντικαθίστανται και στην επόμενη κυνηγετική περίοδο πάλι τις βλέπουμε γεμάτες τρύπες. Το θέμα είναι πολύ σοβαρό.  Την ίδια τύχη είχαν οι πινακίδες του προγράμματος LIFE Οίτης - Καλλιδρόμου "For Open Forests", οι οποίες τοποθετήθηκαν πρόσφατα στη Λίμνη, διάτρητες από σκάγια διαφόρων διαμετρημάτων. Δίπλα ακριβώς την ίδια τύχη είχαν και οι πινακίδες των χωριών. Υπάρχει ή όχι αντικείμενο επέμβασης των εισαγγελικών αρχών; Ποιος ελέγχει το παράνομο της πράξης; Γιατί πρέπει κάθε φορά να κλείνουμε τα μάτια;

«…μες στα τείχη που ’χει χτίσει ο καθένας για να ζήσει τις μεγάλες του στιγμές». 

Ακολουθώντας το δρόμο προς το Παλαιοχώρι και με τα κοψίματα, βγαίνω στη μεγάλη τραβέρσα  που τέμνει διαγώνια το δάσος και κατευθύνεται στον Άνω Μπράλο με θέα τον Παρνασσό και την Γκιώνα, τα χωριά της κοιλάδας, τη Γραβιά και το 51χιλ. Τα πρώτα χειμωνιάτικα λουλούδια, ο λευκός κρόκος  στα πρώτα ανοίγματα του χιονιού και ο φράχτης της δασικής (ιδιωτικής;;) έκτασης που κλείνει και τον δασικό δρόμο, οι τελευταίες φωτογραφίες της διαδρομής. Ένα χιλιόμετρο άσφαλτο και ξανά στην αφετηρία. Μια θαυμάσια ορειβατική εμπειρία στο χιόνι, διάρκειας πέντε ωρών. 


1 σχόλιο:

ΕΥΡΥΤΑΝΑΣ ΙΧΝΗΛΑΤΗΣ είπε...

Προβάλλουμε και από την πλευρά μας το αξιόλογο θέμα σου στη στήλη «ΕΜΦΑΣΗ» του blog «Ευρυτάνας ιχνηλάτης». Η συγκεκριμένη στήλη (σ.σ. είναι αυτή με το σκίτσο που αναπαριστά ένα πιτσιρίκο που μοιράζει εφημερίδες!) βρίσκεται στην κάθετη πλαϊνή μπάρα του ιστολογίου μας και η προβολή γίνεται με απευθείας παραπομπή στο δικό σου ιστότοπο. Καλή συνέχεια…