Τετάρτη 12 Δεκεμβρίου 2007

Εγκαταλειμμένο το Καταφύγιο του Καλλιδρόμου


Πάντα είχαμε στις συζητήσεις μας το καταφύγιο του Καλλίδρομου. Είναι το πιο κοντινό καταφύγιο για μας τους Λαμιώτες. Στο Ελευθεροχώρι με αυτοκίνητο μπορεί κανείς να πάει σε μισή ώρα και για να φθάσει στο καταφύγιο και στη Λίμνη θα κάνει ακόμα μια ώρα, εννοείται με τα πόδια. Αν βέβαια χρησιμοποιήσει αυτοκίνητο, που δεν το συνιστούμε, θα πάει σε 10 λεπτά από το Ελευθεροχώρι.

Αποφασίσαμε σήμερα με τη Βάσω να πάμε να το καθαρίσουμε, γιατί το Σάββατοκύριακο έχουμε να φιλοξενήσουμε φίλους βιοκαλλιεργητές από διάφορα μέρη της Ελλάδας. Είναι δική τους παράκληση να φιλοξενηθούν σε καταφύγιο.

Η εικόνα που συναντήσαμε ήταν απογοητευτική. Η εγκατάλειψη σε όλο της το μεγαλείο. Βέβαια ο κύριος, που έχει τα κλειδιά στο χωριό, μας είπε ότι δεν είναι σε λειτουργία... αλλά δεν περιμέναμε τέτοια κατάσταση. Σκόνη παντού, ίχνη ποντικιών, οι σοβάδες στο ταβάνι να κρέμονται, μούχλα στα στρώματα και στις κουβέρτες, κουβέρτες φαγωμένες από τα ποντίκια, η κουζίνα σε άθλια κατάσταση, παντού οι αράχνες, τζάμια σπασμένα, το τζάκι γεμάτο με στάχτες και σκουπίδια, δεν συζητάμε για τις τουαλέτες. Ξύλα δεν υπάρχουν, ούτε οι λάμπες λειτουργούν. Το φουσκωμένο ταβάνι δείχνει ότι η στέγη έχει πρόβλημα με σπασμένα κεραμίδια και πρέπει να βάζει υγρασία.

Προσπαθήσαμε να το καθαρίσουμε, βγάλαμε έξω τα στρώματα και τις καρέκλες και καθαρίσαμε το ταβάνι από τους πεσμένους σοβάδες, το τζάκι, το σαλόνι. Οριακά λέμε να φιλοξενήσουμε τους φίλους, αν βέβαια εξασφαλίσουμε τα ξύλα και δούμε και τις άλλες ελλείψεις. Υποτίθεται θα φέρουν υπνόσακκους, γιατί οι κουβέρτες και τα μαξιλάρια δεν είναι για χρήση.

Το συμπέρασμα, και γιατί γράφω αυτά εδώ. Κάτι πρέπει να γίνει! Είναι κρίμα για το βουνό και γι' αυτούς που το αγαπάνε, για τα γύρω χωριά και ιδιαίτερα το Παλαιοχώρι, στο οποίο ανήκει γεωγραφικά η περιοχή, αλλά και για μας τους Λαμιώτες, να μην μπορούμε να το χαρούμε και να το αξιοποιήσουμε. Όποιος Σύλλογος και όποια Ομοσπονδία έχει, υποτίθεται, την ιδιοκτησία, δεν πρέπει να αφήσει να γίνει ερείπιο το καταφύγιο και να απαξιωθεί. Λέμε υποτίθεται ότι έχει την ιδιοκτησία, γιατί το βουνό ανήκει σε όλους μας. Αν κάποιοι έκαναν την προσπάθεια και το έφτιαξαν, κάποιοι άλλοι τους έκαναν την παραχώρηση του δασικού χώρου με ειδικούς όρους και προυποθέσεις. Αν οι όροι και οι προυποθέσεις δεν υφίστανται πλέον, κάτι πρέπει να γίνει...

Στέφανος Σταμέλλος διαβάστε ολόκληρο το κείμενο...

Τρίτη 11 Δεκεμβρίου 2007

Καλλίδρομο, Πηγές Θερμοπυλών
ανεβαίνοντας μέσα από το φαράγγι




Ανάμεσα στις παρυφές της Οίτης και τις ακτές του Μαλιακού, βρίσκεται ο στενωπός του Καλλιδρομίου όρους, που εκτείνεται από την Θεσσαλία ως την Λοκρίδα. Εκεί υπάρχει μία στενή λωρίδα γης, τα στενά, από όπου εκρέουν θερμές πηγές θειούχων υδάτων σε πετρώδες έδαφος, εξ ου και το όνομα Θερμοπύλες: Ετυμολογικά, η ονομασία σημαίνει Θερμές Πύλες, πέρασμα όμοιο με πύλη. [Στράβων]. Οι ιαματικές πηγές των Θερμοπυλών ήταν αφιερωμένες στον Ηρακλή και μάλιστα στην περιοχή υπήρχαν ιερό και βωμός αφιερωμένα στον ήρωα.

Οι μέρες του Δεκέμβρη, με τα λίγα σύννεφα και τον ήλιο να μπαινοβγαίνει, είναι οι καλύτερες για χαλαρές ήπιες πεζοπορείες. Σου επιτρέπουν να χαζολογήσεις και να απολαύσεις τις λεπτομέρειες, ακόμα και να μυρίσεις τα βότανα. Οι Θερμοπύλες εκτός από την ιστορική μάχη κατά των Περσών και τη θυσία των Ελλήνων με επικεφαλής τον Λεωνίδα, είναι γνωστές και για τα θαυμάσια ιαματικά νερά. Η ευρύτερη δε περιοχή του Καλλιδρόμου έχει πολλές εκπλήξεις για τους επισκπέπτες.

Στη μάχη των Θερμοπυλών, 480 π.Χ., ο επικεφαλής των ελληνικών στρατευμάτων, βασιλιάς των Σπαρτιατών, Λεωνίδας με 300 στρατιώτες από τη Σπάρτη, 700 από τις Θεσπιές και 5000 από άλλες περιοχές, αντιμετώπισε τον κατά πολύ μεγαλύτερο αριθμητικά περσικό στρατό του Βασιλιά Ξέρξη, σύμφωνα με τον ιστορικό Ηρόδοτο

Η ΔΙΑΔΡΟΜΗ

Ξεκινάμε αφήνοντας τα αυτοκίνητα στις πηγές, δίπλα στην Τροχαία. Στα πρώτα 200 μέτρα περίπου βαδίζουμε πάνω σε αγροτικό δρόμο. Αφήνουμε στο πλάι την τσιμεντένια δεξαμενή και στη συνέχεια ακολουθούμε αριστερά το μονοπάτι, που περνάει και ο αγωγός του υδραγωγείου. Ο σωλήνας σε πολλά σημεία είναι ορατός. Ανηφορικό στην αρχή και μετά ίσιο, ανάμεσα στην πυκνή βλάστηση, το μονοπάτι, μας οδηγεί στην κοίτη του χειμμάρου και στην αρχή του φαραγγιού, που οι πηγές του ξεκινάνε ψηλά από τη ράχη, πάνω από το Καταφύγιο. Μεγάλες πέτρες, κατακρημνισμένες από τα βράχια, δυσκολεύουν σε ορισμένα σημεία το ανέβασμα, γιατί αρχίζουμε και ανεβαίνουμε στο αριστερό πλάι του φαραγγιού, ακολουθώντας το σωλήνα. Το μονοπάτι αλλού ξεχωρίζει, αλλού όχι. Τελικά γίνεται ομαλό, ανηφορικό, ανάμεσα στα δέντρα, στα οποία τώρα προστέθηκαν τα έλατα και οι βελανιδιές. Αφήνουμε χαμηλά το φαράγγι και μετά από μερικές τραβέρσες συναντάμε τον αγροτικό χωματόδρομο.

Βλάστηση πυκνή από σχίνα, στην αρχή και πεύκα, πουρνάρια, φιλίκια, αριές, κέδρα, πικροδάφνες, πλατάνια και κουμαριές. Κουμαριές με τους κόκκινους ώριμους καρπούς, να φτιάξεις μαρμελάδα επιτόπου! Έλατα και βελανιδιές στη συνέχεια, τα σκληρά "τσερνόκια", που έχει πολλά το νοτιοδυτικό Καλλίδρομο. Και πολλά άλλα αρωματικά βότανα, φουσκλούνια, ρίγανες, άγριες μέντες, κουνούκλες, ασφάκες, σπάρτα και χιλιάδες άγνωστα για μας φυτά και θάμνοι. Ένας απέραντος βοτανικός κήπος.

Ο αγροτικός χωματόδρομος οδηγεί ψηλά στο "Παλιομονάστηρο", και στη συνέχεια από τη Χαλικόβρυση στη Μενδενίτσα, αφού ενώνεται με τους άλλους δρόμους, που έρχονται από το Παλαιοχώρι και το Ελευθεροχώρι και συναντιούνται στη Λίμνη. Εμείς δεν συνεχίσαμε προς το βουνό. Ακολουθήσαμε δεξιά το δρόμο, περάσαμε το ρέμα με τα πλατάνια και το εγκατελειμένο τροχόσπιτο και βγήκαμε απέναντι, προς τη Μονή Δαμάστας. Κατηφορίζοντας μπήκαμε στα σταροχώραφα, μέσα από τα οποία, με τη βοήθεια και των κυνηγών(!), βρήκαμε το μονοπάτι που μας έβγαλε ξανά στην αρχή του φαραγγιού κάνοντας τον κύκλο. Περάσαμε με κάποια δυσκολία το ρέμα και συναντήσαμε το αρχικό μονοπάτι μέσα στην πυκνή βλάστηση, που μας οδηγεί στις Θερμές Πηγές.

ΟΙ ΠΗΓΕΣ
Το λάθος μας ήταν που δεν πήραμε μαζί μας μαγιό να απολαύσουμε το ζεστό μπάνιο στις πηγές. Κάτι που κάνουν άνθρωποι από όλη την Ελλάδα και από πολλές χώρες, και αναρωτιέμαι, πού τις έχουν μάθει. Πρέπει όμως να πούμε ότι η εικόνα της εγκατάλειψης δεν μας τιμά. Ο χωματόδρομος γεμάτος λακούβες και λάσπες, παντού σκουπίδια, καμιά υποδομή για τους λουόμενους και κανένα ίχνος υπεύθυνης διαχείρισης. Ο δήμος Λαμίας, στον οποίο ανήκει γεωγραφικά η περιοχή, έχει ευθύνες και πρέπει να αναλάβει πρωτοβουλίες. Τα Ελληνικά Τουριστικά Ακίνητα, στα οποία υποτίθεται ανήκει ο χώρος, δεν "καίγονται" για ό,τι αντικρύζει ο επισκέπτης, ο οποίος δεν είναι υποχρεωμένος να ξέρει και τα ιδιοκτησιακά! Εκτός κι αν είναι συνειδητή απόφαση να απαξιωθεί πλήρως η περιοχή και να οδηγηθεί στα χέρια κέποιου έξυπνου ιδιώτη, ο οποίος θα εκμεταλλευτεί τον πλούτο με ελάχιστες επενδύσεις, και θα θησαυρίσει. Γιατί το σίγουρο είναι ότι θα βάλει εισιτήριο και όλα θα πληρώνονται. Οπότε όλοι αυτοί που έρχονται με τόση ευκολία να κάνουν τα ιαματικά τους στο φυσικό πλούτο του ζεστού νερού, θα το σκεφτούν να ξανάρθουν... ιδιαίτερα οι ηλικιωμένοι, που τα έχουν και περισσότερη ανάγκη. Και αναφερόμαστε και στα Ψωρονέρια, που εδώ η ευθύνη είναι στο Δήμο Γοργοποτάμου, στον οποίο ανήκει και η περιοχή. Τα πράγματα έχουν επείγοντα χαρακτήρα, αν σκεφθούμε ότι στην περιοχή πρόκειται να κατασκευαστεί το Μουσείο των Θερμοπυλών, οπότε προβλέπεται να αυξηθούν οι επισκέπτες και στα ιαματικά.

Θα επαναλάβω ακόμα μια φορά ότι το Καλλίδρομο πρέπει να χαρακτηριστεί Εθνικό Πάρκο - προστατευόμενη περιοχή, με ειδικά επιτρεπόμενες δραστηριότητες και ήπιες οικοτουριστικές δράσεις με άξονα τον πλούτο των Θερμών Πηγών, την ιστορία της περιοχής και την βιοποικιλότητα διαβάστε ολόκληρο το κείμενο...

Τρίτη 4 Δεκεμβρίου 2007

ΤΟ ΜΟΝΟΠΑΤΙ ΤΩΝ ΣΙΔΗΡΟΔΡΟΜΙΚΩΝ
ΣΤΟ ΦΑΡΑΓΓΙ ΤΟΥ ΑΣΩΠΟΥ


Κυριακή 2 του Δεκέμβρη και ήταν η προγραμματισμένη από καιρό πεζοπορία στο Μονοπάτι των Σιδηροδρομικών με τον ΕΟΣ Σπάτων - με είχαν βάλει και στο πρόγραμμά τους αρχηγό...Η μέρα ήταν θαυμάσια, τύχη κι αυτή, αλλά και η διάθεση όλων, να ξεχειλίζει.

Λίγα για το Μονοπάτι των Σιδηροδρομικών
Αν γίνει ποτέ η σήραγγα Καλλιδρόμου και η νέα χάραξη της Σιδηροδρομικής Γραμμής, τότε ένα από τα ωραιότερα τμήματα της διαδρομής του τραίνου θα εγκαταλειφθεί. Είναι το τμήμα Κ. Τιθορέας – Λιανοκλαδίου, που κατά ένα μεγάλο μέρος το τραίνο περνάει μέσα από τις γαλαρίες και παίζει κρυφτό μπαινοβγαίνοντας σαν φίδι στις τρύπες. Οι γαλαρίες αυτές, αξίζει να αναφερθεί, κατασκευάστηκαν στις αρχές του προηγούμενου αιώνα με τις μεθόδους και τα μέσα της εποχής.

Η πρόσβαση στο τμήμα της γραμμής μεταξύ των Σταθμών Ασωπού και Τραχήνας γίνεται μόνο με τα πόδια. Την εποχή που κατασκευάστηκε η σιδηροδρομική γραμμή, η μεταφορά των υλικών και των εργατών γίνονταν με τα ζώα και, ειδικά στο τμήμα αυτό, χρειάστηκε να γίνει ειδικός δρόμος – μονοπάτι, παράλληλος με τη γραμμή. Αυτό έμεινε με το όνομα “Μονοπάτι των Σιδηροδρομικών”

Αξίζει να κάνει κανείς αυτή τη διαδρομή για να απολαύσει το τοπίο, την αγριάδα της φύσης, τις σπηλιές και το φαράγγι του Ασωπού και να θαυμάσει τις γέφυρες και τα πέτρινα αρχιτεκτονικά της γραμμής στα στόμια των γαλαριών και των μικρών ρεμάτων. Η σύγκριση με το σήμερα προκαλεί μελαγχολία και απογοήτευση. Τα τσιμεντένια κατασκευάσματα των νεοελλήνων δεν έχουν καμιά σχέση με την αρχιτεκτονική της πέτρας και το μεράκι του έλληνα στις αρχές του προηγούμενου αιώνα. Τα εγκαίνια της σήραγγας του Μπράλου, της μεγαλύτερης σήραγγας του αρχικού σιδηροδρομικού δικτύου μήκους 2.120 μέτρων, έγιναν τον Απρίλιο του 1904. Γενικά η περιοχή θεωρείται ως μία από τις περιοχές με ιδιαίτερο φυσικό κάλλος στην Ελλάδα. Το κύριο χαρακτηριστικό της είναι πως το τοπίο παραμένει σχεδόν αναλλοίωτο, αφού δεν υπάρχει οδικό δίκτυο, παρά μόνο η σιδηροδρομική γραμμή που το διασχίζει.

Πώς μπορούμε να φθάσουμε
Αμέσως μετά το χωριό Θερμοπύλες και το άγαλμα του Λεωνίδα ερχόμενοι από την Αθήνα, και μετά τη διασταύρωση για Μπράλλο, στρίβουμε αριστερά προς Δαμάστα και Ηράκλεια. Στο χωριό Ηράκλεια και στη διασταύρωση της παλιάς Εθνικής Οδού Λαμίας – Αθήνας, στρίβουμε αριστερά προς το Μπράλλο και σταματάμε πριν τη γέφυρα του Ασωπού, όπου αφήνουμε τα αυτοκίνητα. Η απόσταση από την Αθήνα είναι περίπου 210 χιλιόμετρα

Ξεκινάμε ακολουθώντας δεξιά τον αγροτικό δρόμο και ανεβαίνουμε περνώντας δίπλα από τους στάβλους. Στα 1000 μέτρα περίπου εγκαταλείπουμε τον αυτοκινητόδρομο και παίρνουμε το μονοπάτι, αριστερά, παράλληλα με το φαράγγι, όπως άλλωστε μας δείχνει και η ταμπέλα του Ορειβατικού Συλλόγου Λαμίας. Το μονοπάτι είναι σχετικά εύκολο, εκτός από κάποια σημεία, που χρειάζονται λίγη προσοχή. Στη διαδρομή έχει κανείς την ευκαιρία να απολαύσει το απότομο φαράγγι, τα απόκρημνα βράχια αλλά και την πλούσια χλωρίδα από πουρνάρια, φιλίκια, σχίνα, κουμαριές, κουτσουπιές, αγριοσυκιές αλλά και πολλές κουνούκλες, φουσκλούνια, μέντες, κατσικορίγανη και πάρα πολλά είδη λουλουδιών

Μετά από δύο περίπου ώρες φθάνουμε στο Σταθμό του Ασωπού, απ’ όπου μπορούμε ή να επιστρέψουμε από την ίδια διαδρομή ή να συνεχίσουμε ανεβαίνοντας στην Παύλιανη (σε δύο ώρες περίπου) και να επιστρέψουμε με ΤΑΞΙ ή να ανέβουμε στο Δέλφινο κι από κει, παίρνοντας το μονοπάτι ανάμεσα στο Δέλφινο και τα Δυό Βουνά, να κατεβούμε στο χωριό Βαρδάτες. Τη λύση να γυρίσει κανείς μέσα από τη γραμμή δεν τη συνιστούμε, γιατί είναι επικίνδυνο. Πρέπει να ξέρει ποια ώρα ακριβώς περνούν τα τραίνα και να μπορέσει να αποφύγει να συναντηθεί μαζί τους μέσα στις σήραγγες. Νερό δυστυχώς δεν υπάρχει στη διαδρομή, γι’ αυτό είναι σκόπιμο να υπάρχει η ανάλογη φροντίδα.

Μετά το Σταθμό Ασωπού είναι σήραγγα 350 περίπου μέτρων που καταλήγει στη γέφυρα του Ασωπού, πάνω απ’ το φαράγγι του Ντούνου, το οποίο κατεβαίνει από την Παύλιανη, η γέφυρα της Παπαδιάς, μήκους 352 μέτρων και στη συνέχεια η μεγάλη σήραγγα του Μπράλου. Η περιοχή κατά τη διάρκεια της Κατοχής συγκέντρωσε το ενδιαφέρον των ανταρτών με τις απανωτές ανατινάξεις των γεφυρών, εκτός της Γέφυρας του Γοργοποτάμου, και την υποχρέωση της φύλαξης μέχρι και τα τελευταία χρόνια με στρατιωτική φρουρά. Τα στρατιωτικά φυλάκια υπάρχουν και σήμερα. Το Φαράγγι του Ασωπού είναι γνωστό και ως πέρασμα του Εφιάλτη, αφού απ’ αυτή την περιοχή ο Εφιάλτης οδήγησε τους Πέρσες στα νώτα των Σπαρτιατών, που είχαν παραταχθεί στις Θερμοπύλες.

Πρέπει να τονιστεί επίσης ότι έχει ιδιαίτερο αρχαιολογικό ενδιαφέρον, γιατί κοντά βρίσκονται η αρχαία Ηράκλεια, η Τραχήνα, η Σιδερόπορτα και ο Κούβελος της Παύλιανης, όπου υπάρχει και Βυζαντινό Κάστρο. Μάλιστα λέγεται ότι το 1997, που έγιναν οι κατολισθήσεις στην περιοχή του Ασωπού και σταμάτησε για ένα μήνα η λειτουργία της γραμμής, βρέθηκαν στο σημείο της κατολίσθησης τέσσερεις τάφοι, απ’ τους οποίους οι δύο ανέπαφοι, που όμως λεηλατήθηκαν σε χρόνο αστραπή …

Ελπίζουμε ότι ο Δήμος Γοργοποτάμου και ο ΟΣΕ θα φροντίσουν να αναδειχθεί η περιοχή και το Μονοπάτι, και να γίνει επισκέψιμη για τους περιπατητές. Είναι δύο ώρες από την Αθήνα και τόσο κοντά στη Λαμία και στη Εθνική Οδό. Άμεσα όμως χρειάζονται κάποια έργα συντήρησης και σε κάποια σημεία να γίνουν ξύλινοι προστατευτικοί φράχτες αλλά και καλύτερη σήμανση. Τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι είναι αυτοί που το περπατούν. Έρχονται Ορειβατικοί Σύλλογοι από όλη την Ελλάδα, ακόμα και μαθητές από τα Λύκεια της περιοχής, γιατί αποτελεί πράγματι ένα πολύ καλό μάθημα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης.

Στέφανος Σταμέλλος διαβάστε ολόκληρο το κείμενο...